Η κύφωση είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογική κύρτωση-καμπύλη της σπονδυλικής στήλης, συνήθως στο άνω μέρος της πλάτης, με αποτέλεσμα μια καμπυλωτή εμφάνιση. Ενώ κάποιος βαθμός κύρτωσης στη σπονδυλική στήλη είναι απόλυτα φυσιολογικός, η υπερβολική ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους, μπορεί να προκαλέσει σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Η κύφωση μπορεί να είναι συγγενής (παρούσα από τη γέννηση), αναπτυξιακή (προκύπτει από ανώμαλη ανάπτυξη) ή δευτερογενής σε άλλες ιατρικές καταστάσεις και η επίδρασή της μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Τύποι Κύφωσης

     Υπάρχουν διάφοροι τύποι αλλά οι πιο κοινοί σε παιδιά και εφήβους είναι:
Κύφωση θέσης: Αυτός είναι ο πιο κοινός τύπος, συχνά παρατηρούμενος σε εφήβους, και προκαλείται συνήθως από κακή στάση ή καθιστική συμπεριφορά με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως είναι εύκαμπτη, πράγμα που σημαίνει ότι η σπονδυλική στήλη μπορεί να ισιώσει όταν το άτομο στέκεται όρθιο. Αυτή η μορφή κύφωσης συνήθως δεν προκαλεί πόνο, σοβαρούς σωματικούς περιορισμούς ή μακροχρόνιες επιπλοκές.
Κύφωση του Scheuermann: Αυτός ο τύπος είναι πιο σοβαρός και περιλαμβάνει ακαμψία συνήθως στην θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, που αναπτύσσεται συνήθως κατά την εφηβεία. Προκαλείται από ανώμαλη ανάπτυξη των σπονδύλων, όπου το μπροστινό μέρος των σπονδύλων αναπτύσσεται πιο αργά από το πίσω μέρος, προκαλώντας έναν σπόνδυλο σε σχήμα σφήνας. Η κύφωση του Scheuermann μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πόνο, κυρίως στην άνω πλάτη, να συνυπάρχει πολύ συχνά με σκολίωσης και μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με κηδεμόνα ή σπανιότερα επέμβαση.
Συγγενής Κύφωση: Αυτός ο σπάνιος τύπος υπάρχει από τη γέννηση και προκύπτει από ανώμαλη ανάπτυξη των σπονδύλων κατά την ανάπτυξη του εμβρύου. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παραμορφώσεις και απαιτεί πρώιμη ιατρική φροντίδα για την αποφυγή περαιτέρω επιπλοκών.

Συμπτώματα

     Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι ο πόνος στην πλάτη έχει πολλαπλές αιτίες και ότι η ύπαρξη κύφωσης δεν τον δικαιολογεί απαραίτητα. Οποιοδήποτε παιδί ή έφηβος με πόνο στην πλάτη χρειάζεται έλεγχο. Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και εξαρτώνται από τον τύπο και την έκταση της κύφωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά και οι έφηβοι με ήπια κύφωση μπορεί να μην παρουσιάζουν αισθητά συμπτώματα και καθόλου πόνο. Ωστόσο, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν τα εξής:
Ορατό κύρτωμα στην πλάτη(υπερκύφωση): Το πιο προφανές σημάδι είναι μια εμφανής καμπύλη στην άνω πλάτη, που μπορεί να είναι περισσότερο ορατή όταν το παιδί ή ο έφηβος σκύβει μπροστά.
Ευθειασμός της πλάτης, της οσφύος και δυσκαμψία: ειδικά σε περιπτώσεις θωρακοσφυικής ή οσφυϊκής νόσου Scheuermann στην πλάτη δεν υπάρχει σημαντική ορατή κύφωση, αλλά απώλεια της φυσιολογικής οσφυϊκής λόρδωσης που συνδυάζεται με πόνο στην δραστηριότητα.   
Πόνος στην πλάτη: Η σοβαρή κύφωση μπορεί να προκαλέσει χρόνια πόνο, σημαντικής έντασης στην πλάτη, κυρίως στο μέσο ή άνω μέρος της πλάτης.
Δυσκαμψία: Τα παιδιά με κύφωση μπορεί να νιώθουν «σφιγμένα» ή ότι έχουν περιορισμένο εύρος κίνησης στην άνω πλάτη και στους ώμους.

Διάγνωση και Θεραπεία

     Η διάγνωση συνήθως ξεκινά με το ιστορικό και κλινική εξέταση. Ο έλεγχος περιλαμβάνει όλη την σπονδυλική στήλη και τον υπόλοιπο σκελετό αν χρειαστεί καθότι η κύφωση μπορεί να συνυπάρχει με σκολίωση ή άλλες παθήσεις. Οι ακτινογραφίες αποτελούν την αρχική απεικονιστική εξέταση σε όλες τα παιδιά με άκαμπτη ή σημαντική κλινικά κύφωση, για να εκτιμηθεί ο βαθμός της καμπύλης και να εντοπιστεί ο συγκεκριμένος τύπος. Σε κάποια παιδιά θα χρειαστεί περαιτέρω απεικονιστικός έλεγχος.
Η θεραπεία της κύφωσης σε παιδιά και εφήβους, εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης, την ηλικία και αν η καμπύλη αναμένεται να επιδεινωθεί με την ανάπτυξη. Μερικές από τις κοινές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
Παρακολούθηση: Σε ήπιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στην κύφωση λόγω κακής θέσης σώματος, η κατάσταση μπορεί να παρακολουθείται χωρίς άμεση θεραπεία. Συστήνονται επανέλεγχοι για να διασφαλίσει ότι η καμπύλη δεν θα επιδεινωθεί.
Φυσιοθεραπεία: Οι ασκήσεις και η φυσιοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της στάσης του σώματος, στην ενίσχυση των μυών που υποστηρίζουν τη σπονδυλική στήλη και στην ανακούφιση του πόνου που σχετίζεται συνήθως με την άκαμπτη κύφωση. Στο πλαίσιο της κινησιοθεραπείας, συστήνονται αθλήματα που η σπονδυλική στήλη δεν είναι σε κάμψη ενώ ενισχύουν τους μύες της σπονδυλικής στήλης.
Κηδεμόνας(Becker brace): Για άκαμπτη μέτριου βαθμού κύφωση, ειδικά σε αναπτυσσόμενα παιδιά, μπορεί να συνιστάται η χρήση ειδικού κηδεμόνα σπονδυλικής στήλης για τη διόρθωση της κύρτωσης. Ο κηδεμόνας μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή περαιτέρω επιδείνωσης της κύφωσης κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης.
Χειρουργική Επέμβαση: Σπάνια σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις νόσου Scheuermann, όπου η κύφωση είναι υψηλού βαθμού ή προκαλεί σημαντικό πόνο, μπορεί να είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση. Η πιο συχνή επέμβαση είναι η σπονδυλοδεσία, η οποία περιλαμβάνει τη σταθεροποίηση των σπονδύλων για να αποτραπεί περαιτέρω παραμόρφωση και επιπλοκές στην ενήλικη ζωή. Η πιθανότητα για χειρουργική επέμβαση αυξάνεται όταν συνυπάρχει και άλλη παθολογία στην σπονδυλική στήλη.

Επίπτωση στην ποιότητα ζωής και πρόγνωση

     Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κύφωση δεν προκαλεί σημαντικό λειτουργικό πρόβλημα. Ωστόσο, οι πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σωματική δυσφορία και συναισθηματική αναστάτωση. Οι έφηβοι, ιδιαίτερα, μπορεί να νιώθουν άβολα λόγω των ορατών αλλαγών στη στάση τους. Μεγαλύτερα κυρτώματα ή νόσος Scheuermann μπορεί να έχουν αυξημένη συχνότητα πόνου στην πλάτη, στην ενήλικη ζωή και την ανάγκη αποφυγής απαιτητικών σωματικά εργασιών. Η πρώιμη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να βοηθήσουν στην αποφυγή επιπλοκών και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής των παιδιών και εφήβων με κύφωση.

Πρόληψη

     Αν και δεν είναι πάντα δυνατό να προληφθεί η κύφωση, μπορούν να ληφθούν μέτρα για την μείωση του κινδύνου κύφωσης θέσης. Η ενθάρρυνση καλής στάσης του σώματος, ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους που περνούν πολλές ώρες καθιστοί, μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή και είναι μια καλή συνήθεια για την υπόλοιπη ενήλικη ζωή. Η τακτική σωματική δραστηριότητα, περιλαμβανομένων ασκήσεων για την ενίσχυση της πλάτης και των μυών του κορμού, μπορεί επίσης να συμβάλει στην υγεία της σπονδυλικής στήλης. Με πρώιμη διάγνωση και σωστή διαχείριση, τα περισσότερα παιδιά και έφηβοι με κύφωση μπορούν να ζήσουν φυσιολογικές, δραστήριες ζωές χωρίς σημαντικούς περιορισμούς. Η έγκαιρη παρέμβαση σε βαριές περιπτώσεις είναι κρίσιμη για την αποφυγή μακροπρόθεσμων επιπλοκών και για τη διασφάλιση μιας υγιούς μελλοντικής πορείας.